Niech troche użytecznej teorii przedstawi nam nie kto inny jak Pan Minister Sprawiedliwości
Art.*254.*§*1.*Kto bierze czynny udział w zbiegowisku wiedząc, że jego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu na osobę lub mienie,podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§*2.*Jeżeli następstwem gwałtownego zamachu jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, uczestnik zbiegowiska określony w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Ćwiąkalski Zbigniew
Komentarz do art.254 kodeksu karnego (Dz.U.97.88.553), [Stan prawny: 2006.03.01
[...]
Podmiot czynu zabronionego
4. W § 1 podmiotem czynu zabronionego może być każdy, jako że każdy może wziąć udział w zbiegowisku publicznym, więc jest to przestępstwo powszechne. [...]
5. W § 1 czynność sprawcza polega wyłącznie na "braniu czynnego udziału" w zbiegowisku, w sytuacji kiedy sprawca wie, że jego uczestnicy zarazem "dopuszczają się" gwałtownego zamachu na osobę lub mienie. Będzie on kombinacją działania i zaniechania. Sam zamach na osobę lub mienie pochodzący od sprawcy przestępstwa nie jest koniecznym elementem tej czynności sprawczej. Ta ostatnia sytuacja podlega rozstrzygnięciu w ramach zbiegu przepisów ustawy lub zbiegu przestępstw.
6. Wedle orzecznictwa SN do przyjęcia odpowiedzialności nie jest niezbędne ustalenie, że poszczególny uczestnik zbiegowiska dokonał indywidualnego aktu gwałtu, wystarczy wzięcie udziału w zbiegowisku ze świadomością, że uczestnicy tego zbiegowiska dopuszczają się wspólnymi siłami gwałtownego zamachu na osobę lub mienie. Gwałtowny zamach na osobę lub mienie oznacza natomiast jakikolwiek czyn zabroniony przeciwko osobie (jej życiu, zdrowiu, czci itp.) lub mieniu (uszkodzenie lub zniszczenie mienia) - zob. wyrok SN z 5 listopada 1982 r., II KR 260/82, OSNPG 1983, nr 5, poz. 54.
7. "Branie czynnego udziału" w zbiegowisku nie polega na samym uczestnictwie w nim. Istotny jest fakt psychicznego i fizycznego zaangażowania się w jego przebieg i solidarność z innymi uczestnikami zbiegowiska. Do postawienia sprawcy zarzutu nie jest wystarczająca czysto fizyczna obecność w zbiegowisku i jedynie zaciekawienie jego przebiegiem i obserwowanie go. Sprawca poprzez okrzyki, gesty, pomruki, gwizdy, rzucane wyzwiska, popychanie, niesienie obraźliwych transparentów i inne czynności musi być współuczestnikiem zbiegowiska i współtworzyć jego atmosferę.
8. Do istoty przestępczego zbiegowiska należy stan zagrożenia dla osób lub mienia, wywołany zachowaniem się jego uczestników. Zbiegowisko, którego celem jest na przykład obserwowanie przebiegu jakiejś akcji ratowniczej, nie spełnia wymogów art. 254 § 1.
9. "Branie czynnego udziału" w zbiegowisku będzie co do zasady polegać na działaniu, ze względu na słowo "czynny" udział, niemniej poszczególne czynności mogą mieć charakter zaniechania (np. nieudzielenie pomocy, nieprzeszkodzenie niszczeniu mienia, mimo że na sprawcy ciążył taki obowiązek, skoro należał on do służby ochrony obiektu).
Skutek
10. W § 1 przestępstwo ma charakter bezskutkowy, skoro karalny jest sam udział w zbiegowisku, przy określonej wiedzy co do jego przebiegu. Świadomość ta jednak nie może być uważana za skutek sam w sobie.
11. W § 2 skutek występuje w postaci następstwa kwalifikującego. Jest nim śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu art. 156 § 1.
12. Uczestnicy zbiegowiska odpowiadają za następstwa gwałtownego zamachu, wówczas gdy mogli i powinni byli te następstwa przewidzieć. Dla przyjęcia odpowiedzialności z § 2 uczestnika zbiegowiska wystarcza ustalenie, że mógł on przewidzieć następstwa gwałtownego zamachu podjętego wspólnymi siłami przez uczestników zbiegowiska, a sprowadzające się bądź to do śmierci, bądź ciężkiego uszczerbku na zdrowiu osoby, na którą dopuszczono się gwałtownego zamachu (zob. wyrok SN z 31 stycznia 1977 r., IV KR 269/76, OSNPG 1977, nr 7, poz. 60).
Przedmiot bezpośredniego działania
13. Jest nim w § 1 konkretna osoba lub rzecz, na którą skierowany jest gwałtowny zamach. Na ogół chodzić będzie o pobicie lub nawet zabicie osoby, której dotyczy agresja (np. policjant chroniący przebieg demonstracji lub zapewniający porządek na zawodach sportowych, kierowca, który spowodował wypadek drogowy, znienawidzony polityk). To samo może dotyczyć mienia, niezależnie od tego, czyją nie byłoby własnością (np. niszczenie płotów, ławek, sklepów, kiosków, budynków, urządzeń nagłaśniających).
[...]
16. Dla bytu przestępstwa z § 1 nie jest konieczne, by ofiara przestępstwa odniosła jakiekolwiek obrażenia. Ustawa wymaga "dopuszczenia się gwałtownego zamachu", nie wymaga natomiast w typie podstawowym wystąpienia obrażeń u ofiary.
Okoliczności modalne
17. Do okoliczości modalnych związanych z miejscem popełnienia przestępstwa należy określenie "zbiegowisko". Z samej nazwy wynika, że chodzi tu o przypadkowe zgromadzenie się ze względu na wspólne zainteresowanie, przejawianą ciekawość wydarzeniem większej, a dokładnie nieokreślonej liczby osób. Przyjąć należy, dla istnienia zbiegowiska, że osób tych nie powinno być mniej niż pięć. Do istoty zbiegowiska należy niestały charakter jego uczestników. Zarówno liczba, jak i skład grupy osób mogą być płynne. Jedni uczestnicy mogą odchodzić, inni dochodzić. Przy okazji zbiegowiska możliwe, choć niekonieczne, jest istnienie pojedynczego lub nawet kilku liderów zbiegowiska, którzy zagrzewają innych uczestników do gwałtownego działania.
18. Przypadkowy charakter zbiorowości przy zbiegowisku powoduje, że nie ma takiego charakteru zebrana grupa osób, które się nawzajem dobrze znają, gdyż są połączone więzami krwi (pokrewieństwo), organizacyjnymi lub koleżeńskimi (np. koledzy z klasy, z klubu sportowego, kółka zainteresowań, z podwórza).
19. Uczestnikiem zbiegowiska jest ten, kto nawet przez krótki czas bierze w nim udział, wykazując fizyczną aktywność oraz wolę uczestnictwa.
20. Sposób działania scharakteryzowany jest określeniem "jego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu".
"Wspólnymi siłami" będzie znaczyć tyle, że wśród uczestników następuje faktyczny podział czynności w niszczeniu mienia lub powodowaniu uszkodzeń ciała określonych osób. Liczba uczestników uniemożliwi często wszystkim uczestnikom zbiegowiska działalność niszczycielską, choć prawie każdy z uczestników gotów byłby dokonać tego osobiście. Z podziału ról wynika, że jedni na przykład wyłamują płot, inni niszczą go, jeszcze inni podpalają obiekty, kolejni łapią i przytrzymują osoby trzecie, wreszcie inni je biją.
21. "Wspólnymi siłami" znaczyć też może, że tylko jeden z uczestników zbiegowiska dokonuje zniszczenia mienia lub pobicia, jednakże jest on do tego mobilizowany, zagrzewany i dopingowany przez uczestników zbiegowiska. Pozostali uczestnicy udzielają mu psychicznego wsparcia.
22. Ustawa przewiduje, że uczestnicy "dopuszczają się gwałtownego zamachu". "Dopuszczenie się" gwałtownego zamachu to tyle co jego realizacja w postaci działania.
23. Zwrot "gwałtowny zamach" wskazuje na jego sposób realizacji, związany z szybkim i zdecydowanym przebiegiem, drastycznością formy, determinacją uczestników, którzy nie zastanawiają się w tym momencie nad konsekwencjami swoich czynów, w tym rozmiarem ewentualnych zniszczeń czy uszkodzeń. Do jego cech należy też aktywność dopuszczającego się takiego zamachu, w postaci działania.
W powyższym kontekście zaakceptować należy stanowisko SN wyrażone w uchwale z 19 lutego 1997 r. (I KZP 39/96, wraz z glosą S. Łagodzińskiego: Prok. i Pr. 1997, nr 10, s. 89 i n.), iż gwałtowność zamachu na mienie uczestników zbiegowiska publicznego tkwi w ilościowych rozmiarach działania tłumu, a nie destrukcyjnym oddziaływaniu na mienie poszczególnych jednostek biorących udział w zbiegowisku, w psychozie tegoż tłumu, której poddają się uczestniczące w nim jednostki.
Znamiona strony podmiotowej
24. W typie zasadniczym przestępstwo może być popełnione umyślnie i to wyłącznie z zamiarem bezpośrednim. Ustawodawca wymaga bowiem "czynnego udziału". Ponadto sprawca musi mieć świadomość zachowania się ("wiedząc") innych uczestników zbiegowiska, choćby sam nie dopuszczał się gwałtownego zamachu. Ten atak na mienie lub osobę obejmuje jednak swoją wolą, skoro pozostaje czynnym uczestnikiem zbiegowiska.
[...]
26. Zgodzić należy się z orzeczeniem SN, wydanym jeszcze pod rządami poprzedniej ustawy, zgodnie z którym przestępstwo to ma charakter umyślny, a więc sprawca musi mieć świadomość, że bierze udział w zbiegowisku, którego uczestnicy dopuszczają się gwałtownego zamachu na osobę lub mienie. Inaczej mówiąc - przyłączenie się do tak rozumianego zbiegowiska lub trwanie w nim musi być umyślne. Oznacza to, że podmiotem przestępstwa nie może być ani przypadkowy przechodzień lub postronny obserwator, niesolidaryzujący się z działaniem zbiegowiska jako całości, ani też osoba ogarnięta przez tłum, która nie może się z niego, mimo czynionych starań, wydostać ( wyrok SN z 22 kwietnia 1983 r., Rw 279/83, OSNKW 1983, nr 12, poz. 100; zob. też Z. Ćwiąkalski, A. Zoll, Przegląd orzecznictwa, NP 1985, nr 1, s. 54; glosa W. Kubali, NP 1985, nr 2, s. 41 oraz tegoż autora OSP 1984, z. 6, poz. 127; glosa W. Kuleszy, Palestra 1985, z. 9, s. 99).
27. Nie straciło również swojej aktualności orzeczenie SN, w myśl którego do bytu omawianego przestępstwa konieczne i wystarczające zarazem jest ustalenie od strony przedmiotowej, że sprawca wziął udział w zbiegowisku charakteryzującym się tym, iż jego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu na osobę lub mienie.
Od strony podmiotowej natomiast konieczne jest ustalenie umyślności działania sprawcy wyrażającej się w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym brania udziału w zbiegowisku ze świadomością, że uczestnicy tego zbiegowiska dopuszczają się wspólnymi siłami gwałtownego zamachu na osobę lub mienie ( wyrok SN z 9 marca 1983 r., IV KR 13/83, OSNKW 1983, nr 10-11, poz. 88; zob. też Z. Ćwiąkalski, A. Zoll, Przegląd orzecznictwa, s. 54 oraz W. Kulesza, glosa, s. 99).
Zagrożenie karą i środkami karnymi
28. Oba przestępstwa są występkami. W § 1 przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3. W § 2 zagrożenie karą pozbawienia wolności wynosi od 3 miesięcy do lat 5.
29. Zagrożenie z § 1 stwarza podstawę, w oparciu o art. 58 § 3, z zastrzeżeniem § 4, do orzeczenia alternatywnie grzywny lub kary ograniczenia wolności. Z kolei art. 59 daje możliwość, w przypadku gdy społeczna szkodliwość nie jest znaczna i cele kary zostaną spełnione, do odstąpienia od wymierzenia kary, w przypadku równoczesnego orzeczenia środka karnego. W tej ostatniej sytuacji art. 49 pozwala na orzeczenie świadczenia pieniężnego.
30. Artykuł 47 § 1 pozwala na orzeczenie nawiązki na cele bezpośrednio związane z ochroną zdrowia. Zastosowanie może mieć również przepis art. 46 pozwalający na nałożenie obowiązku naprawienia szkody ( § 1) lub orzeczenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonego ( § 2).
31. Sąd może wobec sprawcy przestępstwa z art. 254 § 1 zastosować warunkowe umorzenie postępowania ( art. 66 § 1).
32. Zagrożenie w § 2 stwarza podstawę do wymierzenia alternatywnie grzywny albo kary ograniczenia wolności na podstawie art. 58 § 3 (z zastrzeżeniem § 4).
[...]
35. Przestępstwo ścigane jest zawsze z urzędu.
Art.*254.*§*1.*Kto bierze czynny udział w zbiegowisku wiedząc, że jego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu na osobę lub mienie,podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§*2.*Jeżeli następstwem gwałtownego zamachu jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, uczestnik zbiegowiska określony w § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Ćwiąkalski Zbigniew
Komentarz do art.254 kodeksu karnego (Dz.U.97.88.553), [Stan prawny: 2006.03.01
[...]
Podmiot czynu zabronionego
4. W § 1 podmiotem czynu zabronionego może być każdy, jako że każdy może wziąć udział w zbiegowisku publicznym, więc jest to przestępstwo powszechne. [...]
5. W § 1 czynność sprawcza polega wyłącznie na "braniu czynnego udziału" w zbiegowisku, w sytuacji kiedy sprawca wie, że jego uczestnicy zarazem "dopuszczają się" gwałtownego zamachu na osobę lub mienie. Będzie on kombinacją działania i zaniechania. Sam zamach na osobę lub mienie pochodzący od sprawcy przestępstwa nie jest koniecznym elementem tej czynności sprawczej. Ta ostatnia sytuacja podlega rozstrzygnięciu w ramach zbiegu przepisów ustawy lub zbiegu przestępstw.
6. Wedle orzecznictwa SN do przyjęcia odpowiedzialności nie jest niezbędne ustalenie, że poszczególny uczestnik zbiegowiska dokonał indywidualnego aktu gwałtu, wystarczy wzięcie udziału w zbiegowisku ze świadomością, że uczestnicy tego zbiegowiska dopuszczają się wspólnymi siłami gwałtownego zamachu na osobę lub mienie. Gwałtowny zamach na osobę lub mienie oznacza natomiast jakikolwiek czyn zabroniony przeciwko osobie (jej życiu, zdrowiu, czci itp.) lub mieniu (uszkodzenie lub zniszczenie mienia) - zob. wyrok SN z 5 listopada 1982 r., II KR 260/82, OSNPG 1983, nr 5, poz. 54.
7. "Branie czynnego udziału" w zbiegowisku nie polega na samym uczestnictwie w nim. Istotny jest fakt psychicznego i fizycznego zaangażowania się w jego przebieg i solidarność z innymi uczestnikami zbiegowiska. Do postawienia sprawcy zarzutu nie jest wystarczająca czysto fizyczna obecność w zbiegowisku i jedynie zaciekawienie jego przebiegiem i obserwowanie go. Sprawca poprzez okrzyki, gesty, pomruki, gwizdy, rzucane wyzwiska, popychanie, niesienie obraźliwych transparentów i inne czynności musi być współuczestnikiem zbiegowiska i współtworzyć jego atmosferę.
8. Do istoty przestępczego zbiegowiska należy stan zagrożenia dla osób lub mienia, wywołany zachowaniem się jego uczestników. Zbiegowisko, którego celem jest na przykład obserwowanie przebiegu jakiejś akcji ratowniczej, nie spełnia wymogów art. 254 § 1.
9. "Branie czynnego udziału" w zbiegowisku będzie co do zasady polegać na działaniu, ze względu na słowo "czynny" udział, niemniej poszczególne czynności mogą mieć charakter zaniechania (np. nieudzielenie pomocy, nieprzeszkodzenie niszczeniu mienia, mimo że na sprawcy ciążył taki obowiązek, skoro należał on do służby ochrony obiektu).
Skutek
10. W § 1 przestępstwo ma charakter bezskutkowy, skoro karalny jest sam udział w zbiegowisku, przy określonej wiedzy co do jego przebiegu. Świadomość ta jednak nie może być uważana za skutek sam w sobie.
11. W § 2 skutek występuje w postaci następstwa kwalifikującego. Jest nim śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu art. 156 § 1.
12. Uczestnicy zbiegowiska odpowiadają za następstwa gwałtownego zamachu, wówczas gdy mogli i powinni byli te następstwa przewidzieć. Dla przyjęcia odpowiedzialności z § 2 uczestnika zbiegowiska wystarcza ustalenie, że mógł on przewidzieć następstwa gwałtownego zamachu podjętego wspólnymi siłami przez uczestników zbiegowiska, a sprowadzające się bądź to do śmierci, bądź ciężkiego uszczerbku na zdrowiu osoby, na którą dopuszczono się gwałtownego zamachu (zob. wyrok SN z 31 stycznia 1977 r., IV KR 269/76, OSNPG 1977, nr 7, poz. 60).
Przedmiot bezpośredniego działania
13. Jest nim w § 1 konkretna osoba lub rzecz, na którą skierowany jest gwałtowny zamach. Na ogół chodzić będzie o pobicie lub nawet zabicie osoby, której dotyczy agresja (np. policjant chroniący przebieg demonstracji lub zapewniający porządek na zawodach sportowych, kierowca, który spowodował wypadek drogowy, znienawidzony polityk). To samo może dotyczyć mienia, niezależnie od tego, czyją nie byłoby własnością (np. niszczenie płotów, ławek, sklepów, kiosków, budynków, urządzeń nagłaśniających).
[...]
16. Dla bytu przestępstwa z § 1 nie jest konieczne, by ofiara przestępstwa odniosła jakiekolwiek obrażenia. Ustawa wymaga "dopuszczenia się gwałtownego zamachu", nie wymaga natomiast w typie podstawowym wystąpienia obrażeń u ofiary.
Okoliczności modalne
17. Do okoliczości modalnych związanych z miejscem popełnienia przestępstwa należy określenie "zbiegowisko". Z samej nazwy wynika, że chodzi tu o przypadkowe zgromadzenie się ze względu na wspólne zainteresowanie, przejawianą ciekawość wydarzeniem większej, a dokładnie nieokreślonej liczby osób. Przyjąć należy, dla istnienia zbiegowiska, że osób tych nie powinno być mniej niż pięć. Do istoty zbiegowiska należy niestały charakter jego uczestników. Zarówno liczba, jak i skład grupy osób mogą być płynne. Jedni uczestnicy mogą odchodzić, inni dochodzić. Przy okazji zbiegowiska możliwe, choć niekonieczne, jest istnienie pojedynczego lub nawet kilku liderów zbiegowiska, którzy zagrzewają innych uczestników do gwałtownego działania.
18. Przypadkowy charakter zbiorowości przy zbiegowisku powoduje, że nie ma takiego charakteru zebrana grupa osób, które się nawzajem dobrze znają, gdyż są połączone więzami krwi (pokrewieństwo), organizacyjnymi lub koleżeńskimi (np. koledzy z klasy, z klubu sportowego, kółka zainteresowań, z podwórza).
19. Uczestnikiem zbiegowiska jest ten, kto nawet przez krótki czas bierze w nim udział, wykazując fizyczną aktywność oraz wolę uczestnictwa.
20. Sposób działania scharakteryzowany jest określeniem "jego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu".
"Wspólnymi siłami" będzie znaczyć tyle, że wśród uczestników następuje faktyczny podział czynności w niszczeniu mienia lub powodowaniu uszkodzeń ciała określonych osób. Liczba uczestników uniemożliwi często wszystkim uczestnikom zbiegowiska działalność niszczycielską, choć prawie każdy z uczestników gotów byłby dokonać tego osobiście. Z podziału ról wynika, że jedni na przykład wyłamują płot, inni niszczą go, jeszcze inni podpalają obiekty, kolejni łapią i przytrzymują osoby trzecie, wreszcie inni je biją.
21. "Wspólnymi siłami" znaczyć też może, że tylko jeden z uczestników zbiegowiska dokonuje zniszczenia mienia lub pobicia, jednakże jest on do tego mobilizowany, zagrzewany i dopingowany przez uczestników zbiegowiska. Pozostali uczestnicy udzielają mu psychicznego wsparcia.
22. Ustawa przewiduje, że uczestnicy "dopuszczają się gwałtownego zamachu". "Dopuszczenie się" gwałtownego zamachu to tyle co jego realizacja w postaci działania.
23. Zwrot "gwałtowny zamach" wskazuje na jego sposób realizacji, związany z szybkim i zdecydowanym przebiegiem, drastycznością formy, determinacją uczestników, którzy nie zastanawiają się w tym momencie nad konsekwencjami swoich czynów, w tym rozmiarem ewentualnych zniszczeń czy uszkodzeń. Do jego cech należy też aktywność dopuszczającego się takiego zamachu, w postaci działania.
W powyższym kontekście zaakceptować należy stanowisko SN wyrażone w uchwale z 19 lutego 1997 r. (I KZP 39/96, wraz z glosą S. Łagodzińskiego: Prok. i Pr. 1997, nr 10, s. 89 i n.), iż gwałtowność zamachu na mienie uczestników zbiegowiska publicznego tkwi w ilościowych rozmiarach działania tłumu, a nie destrukcyjnym oddziaływaniu na mienie poszczególnych jednostek biorących udział w zbiegowisku, w psychozie tegoż tłumu, której poddają się uczestniczące w nim jednostki.
Znamiona strony podmiotowej
24. W typie zasadniczym przestępstwo może być popełnione umyślnie i to wyłącznie z zamiarem bezpośrednim. Ustawodawca wymaga bowiem "czynnego udziału". Ponadto sprawca musi mieć świadomość zachowania się ("wiedząc") innych uczestników zbiegowiska, choćby sam nie dopuszczał się gwałtownego zamachu. Ten atak na mienie lub osobę obejmuje jednak swoją wolą, skoro pozostaje czynnym uczestnikiem zbiegowiska.
[...]
26. Zgodzić należy się z orzeczeniem SN, wydanym jeszcze pod rządami poprzedniej ustawy, zgodnie z którym przestępstwo to ma charakter umyślny, a więc sprawca musi mieć świadomość, że bierze udział w zbiegowisku, którego uczestnicy dopuszczają się gwałtownego zamachu na osobę lub mienie. Inaczej mówiąc - przyłączenie się do tak rozumianego zbiegowiska lub trwanie w nim musi być umyślne. Oznacza to, że podmiotem przestępstwa nie może być ani przypadkowy przechodzień lub postronny obserwator, niesolidaryzujący się z działaniem zbiegowiska jako całości, ani też osoba ogarnięta przez tłum, która nie może się z niego, mimo czynionych starań, wydostać ( wyrok SN z 22 kwietnia 1983 r., Rw 279/83, OSNKW 1983, nr 12, poz. 100; zob. też Z. Ćwiąkalski, A. Zoll, Przegląd orzecznictwa, NP 1985, nr 1, s. 54; glosa W. Kubali, NP 1985, nr 2, s. 41 oraz tegoż autora OSP 1984, z. 6, poz. 127; glosa W. Kuleszy, Palestra 1985, z. 9, s. 99).
27. Nie straciło również swojej aktualności orzeczenie SN, w myśl którego do bytu omawianego przestępstwa konieczne i wystarczające zarazem jest ustalenie od strony przedmiotowej, że sprawca wziął udział w zbiegowisku charakteryzującym się tym, iż jego uczestnicy wspólnymi siłami dopuszczają się gwałtownego zamachu na osobę lub mienie.
Od strony podmiotowej natomiast konieczne jest ustalenie umyślności działania sprawcy wyrażającej się w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym brania udziału w zbiegowisku ze świadomością, że uczestnicy tego zbiegowiska dopuszczają się wspólnymi siłami gwałtownego zamachu na osobę lub mienie ( wyrok SN z 9 marca 1983 r., IV KR 13/83, OSNKW 1983, nr 10-11, poz. 88; zob. też Z. Ćwiąkalski, A. Zoll, Przegląd orzecznictwa, s. 54 oraz W. Kulesza, glosa, s. 99).
Zagrożenie karą i środkami karnymi
28. Oba przestępstwa są występkami. W § 1 przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3. W § 2 zagrożenie karą pozbawienia wolności wynosi od 3 miesięcy do lat 5.
29. Zagrożenie z § 1 stwarza podstawę, w oparciu o art. 58 § 3, z zastrzeżeniem § 4, do orzeczenia alternatywnie grzywny lub kary ograniczenia wolności. Z kolei art. 59 daje możliwość, w przypadku gdy społeczna szkodliwość nie jest znaczna i cele kary zostaną spełnione, do odstąpienia od wymierzenia kary, w przypadku równoczesnego orzeczenia środka karnego. W tej ostatniej sytuacji art. 49 pozwala na orzeczenie świadczenia pieniężnego.
30. Artykuł 47 § 1 pozwala na orzeczenie nawiązki na cele bezpośrednio związane z ochroną zdrowia. Zastosowanie może mieć również przepis art. 46 pozwalający na nałożenie obowiązku naprawienia szkody ( § 1) lub orzeczenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonego ( § 2).
31. Sąd może wobec sprawcy przestępstwa z art. 254 § 1 zastosować warunkowe umorzenie postępowania ( art. 66 § 1).
32. Zagrożenie w § 2 stwarza podstawę do wymierzenia alternatywnie grzywny albo kary ograniczenia wolności na podstawie art. 58 § 3 (z zastrzeżeniem § 4).
[...]
35. Przestępstwo ścigane jest zawsze z urzędu.
Komentarz